Beton to materiał o dużej odporności na ściskanie i małej na rozciąganie, jest trwały, odporny na wahania temperatur, wilgoć. Te cechy powodują, że beton jest często stosowany w budownictwie.
Czym jest beton każdy wie, jednak czy potrafimy powiedzieć czym różni się beton użyty do budowy przęsła mostowego od tego, który wlano na posadzkę? Jeśli chcemy pozyskać beton na budowie własnego domu, musimy wiedzieć sporo o tym materiale, aby uniknąć kosztownych pomyłek. Usuwanie „złego” betonu jest bardzo kosztowne i trudne, a nieraz nawet nieekonomiczne.
Podstawowe składniki betonu to oczywiście kruszywo grube (żwir), kruszywo drobne (piasek), cement oraz woda. W zależności od potrzeb do betonu można dodawać różne substancje, które pozwalają na zmianę jego właściwości i uzyskanie pożądanych cech.
Kluczem do betonu jest mieszanie składników, to jest piasku, żwiru, cementu i wody w odpowiednich proporcjach. Drugą istotną wpływającą na jakość betonu cechą jest sposób produkcji.
W zależności od użytego kruszywa możemy otrzymać betony o różnej gęstości objętościowej lekki, standardowy i ciężki. Beton lekki może mieć gęstość 800 kg na metr sześcienny, a beton ciężki aż do 2600kg/m3. Jak widać zatem, surowiec i proporcje to sprawa kluczowa.
Jeśli budujesz dom i potrzebujesz szamba betonowego, zapraszamy na stronę internetową dobrej firmy produkującej szamba w całej Polsce.
Nowe oznaczenia klas betonu
Po wejściu Polski do Unii Europejskiej nie używa już się dawnych oznaczeń betonu typu B5, B20 itp. Zamiast tego używamy oznaczenia C dla betonów ciężkich i zwykłych, a LC dla betonów lekkich. Bez wnikania w szczegóły teoretyczne dotyczące ściśliwości próbek o określonych kształtach, B10 obecnie nazywa się C8/10, B15 jest to C12/15, B20 to C16/20, B25 to C20/25, a B30 otrzymało nazwę C25/30. Używanie starych oznaczeń jest „nielegalne”, ale ponieważ wszyscy nadal ich używają, będziemy podawać je w nawiasach, po aktualnych oznaczeniach z Unijnej normy.
Składniki betonu
Kluczowym składnikiem betonu jest cement, czyli spoiwo. Klasa betonu zależy od użytego cementu. I tak: cement 32,5 pozwala na uzyskanie betonu C8/10 do C35/45 czyli B10 do B45. Cement klasy 42,5 pozwala na uzyskanie betonu C20/25 (B25) do C40/45 (B45).
Kruszywo, czyli piasek i żwir stanowi około 70 do 80% całkowitej objętości betonu. Rodzaj i proporcje użytego kruszywa to najważniejszy element determinujący klasę uzyskanego betonu.
Woda użyta do przygotowania betonu może pochodzić z wodociągu lub studni. Nie wolno stosować wody brudnej ani z domieszkami (np. morskiej).
Dodatki chemiczne pozwalają na uzyskanie betonu plastycznego, szczelnego, do betonowania pod wodą i w ekstremalnych temperaturach. Nie może ich być więcej niż 5% masy użytego cementu. Należy też zwrócić uwagę, czy do mieszki nie wpłyną na korozję ewentualnego stalowego zbrojenia. Stosowane są także dodatki mineralne, czyli różnego rodzaju popioły. Wypełniają one przestrzenie i powodują uszczelnienie struktury powstałego betonu.
Jak pozyskać beton na budowie?
Jednym z pomysłów na beton na budowie jest oczywiście ukręcenie betonu w betoniarce. Niewątpliwa zaletą betoniarki jest taka, że możemy ją uruchamiać wtedy gdy „towar” jest potrzebny i ukręcić akurat tyle, ile jest potrzebne. Własny beton z betoniarki na budowie zawsze wychodzi taniej, trzeba jednak sporo wiedzieć, aby zapewnić, że beton będzie miał odpowiednią klasę. Składniki możemy odmierzać przez wagę lub objętość. Metoda wagowa jest dokładniejsza, ale mniej wygodna. Do betoniarki wlewamy najpierw wodę, nigdy cement, ponieważ przywiera on do bębna betoniarki i nie daje się wymieszać. Mieszanie odbywa się do uzyskania jednolitej masy i trwa ok. 5 minut.
W betoniarce trudno jest wytworzyć beton o jednolitej klasie. Każda partia będzie nieco inna. Przed laty nie używano w ogóle klas i nie badano tak dokładnie betonu, a tylko używano proporcji objętościowych składników betonu (na zasadzie żwir do piasku do cementu). Budynki wybudowane w ten sposób nie chcą się przewrócić i stoją do dziś. Nie dajmy zatem się zwariować.
Jaka klasa betonu na jaki element domu?
Na podłogi wylewamy tak zwaną szlichtę, czyli beton posadzkowy. Jej zadaniem nie jest przenoszenie dużych obciążeń mechanicznych.
Na podbudowy pod podjazd, podłogi, posadzki, a także na podbudowę pod fundamenty stosujemy beton „podkładowo-wyrównawczy” czyli „chudy” lub chudziak”. Jest to beton nienośny o klasie C8/10 (dawne B7,5 do B10).
Na elementy konstrukcyjne domu: schody, stropy stosujemy beton C12/15 (B15) lub C16/20 (B20). Jeśli elementy mają dużą rozpiętość konstrukcyjną lub są narażone na wyjątkowe obciążenia, stosowany jest beton C20/25 (B25). Można też tam stosować betony klasy niższej, które podlegają dłuższemu sezonowaniu – nawet do roku.
Na ściany piwnic na ternach podmokłych stosujemy beton wodoodporny W4 klasy C16/20 (B20) lub nawet C20/25 (B25). Wykonane z takiego betonu elementy nie będą musiały być izolowane z zewnątrz.
Alternatywą do własnej betoniarki jest zamówienie betonu w jednej z podanych powyżej klas w betoniarni. Dostajemy wtedy dużą ilość betonu w jednym transporcie do zagospodarowania od razu. Betonowozy czyli popularne „gruszki” mają pojemność 7 do 10 metrów sześciennych, i zwykle tyle najbardziej opłaca się jednorazowo zamówić. Możemy łączyć różnego rodzaju elementy (schody, stropy, cokoły ogrodzenia itp.) tak, aby wykorzystać całą objętość przywiezionego na budowę betonu. Oprócz gruszki możemy zamówić także pompę do betonu, dzięki której możemy przelać beton z gruszki w określone miejsce – na przykład na strop czy wieniec.
Przy zamawianiu betonu istotna jest jego konsystencja. Beton gęsto-plastyczny używa się do wylewania stropów fundamentów, schodów. Wymaga zagęszczenia lub zawibrowania. Beton półpłynny natomiast używa się do wypełniania form, na przykład szalunków, słupów, tam gdzie jest zbrojenie.
Ilość zużytego betonu jest po prostu objętością elementów, zgodnie z wzorem: wysokość * szerokość * długość. Do stropów czy schodów istnieją w Internecie odpowiednie kalkulatory, pozwalające obliczyć objętość betonu po podaniu wymiarów elementów.